80 Rocznica Bitwy pod Olszewem
Uroczystości rocznicowe przy pomniku w Olszewie - 14 września 2019 roku.
Bitwa o Olszewo miała miejsce w nocy z 13 - 14 września 1939r. pomiędzy Suwalska Brygadą Kawalerii dowodzoną przez gen. Zygmunta Podhorskiego, która chciała wyrwać się z niemieckiego okrążenia, a niemieckim oddziałem zmotoryzowanym, wchodzącym w skład korpusu gen. Guderiana. Główny ciężar tej bitwy przejął 3 Pułk Szwoleżerów Mazowieckich, który szedł na czele Brygady. 3 Pułk poniósł w tym boju największe straty w ludziach. ( 33 żołnierzy). Bitwa pod Olszewem była dla niego najkrwawszą z całej kampanii wrześniowej.
Bohaterstwem i odwagą odznaczył się także 3 Pułk Strzelców Konnych, 2 Pułk Ułanów Grochowskich, 1 Pułk Ułanów Krechowieckich oraz 4 Dywizjon Artylerii Konnej. Pułki te wchodziły w skład SBK. W wyniku tej krwawej bitwy, Niemcy również ponieśli duże straty w ludziach i sprzęcie. Wściekłość swą skierowali przeciw ludności cywilnej z Olszewa i okolic. Ważnym źródłem historycznym, potwierdzającym autentyczność wydarzeń, są hitlerowskie zdjęcia wykonane w trakcie boju lub tuż po nim. Na kilkunastu fotografiach Niemcy dokumentowali swoich zwycięzców. Polaków również, ale zupełnie w inny sposób. Ukazana jest płonąca wieś, rozbita polska armata, a przy niej poległy żołnierz. Rząd rozstrzelanych polskich żołnierzy – jeńców przywiezionych przez Niemców i kilkunastu polskich rolników – cywilów z Pietkowa, Gabrysina i Marynek.
,, Pamiętajcie imiona Tych, którzy za waszą wolność oddali swą krew i życie”
To przesłanie szkolnego muzeum – Izby Pamięci Narodowej, która znajduje się w Szkole Podstawowej im. Jana Pawła II w Wyszkach. W pamiątkach Izby zawiera się głównie historia bitwy o Olszewo. Ekspozycja obejmuje losy ludzi, którzy walcząc w obronie Ojczyzny, tworzyli historię tamtych tragicznych dni. Losy ludzi poległych, rozstrzelanych i zamordowanych w Olszewie. Tych , którzy przeżyli ten krwawy bój i walczyli do końca, aż do ostatniej bitwy wojny obronnej Polski pod Kockiem. Są również życiorysy i historie Polaków walczących na różnych frontach II wojny św., którzy po jej zakończeniu musieli zostać na obczyźnie. Izba Pamięci Narodowej eksponuje listy, wspomnienia, wywiady, portrety, fotografie i militaria. Co roku wystawiana jest przy pomniku w Olszewie, podczas uroczystości rocznicowych.
14 września 2019 roku odbyły się uroczystości patriotyczno – religijne w Olszewie na Miejscu Pamięci Narodowej. Rozpoczęły się Mszą Świętą o godzinie 12.00 w intencji poległych polskich żołnierzy i pomordowanej ludności cywilnej z Olszewa i okolic. Przy pomniku stawiły się rodziny poległych i uczestników boju, władze państwowe i samorządowe naszego województwa, przedstawiciele Wojska Polskiego, grupy rekonstrukcyjne, poczty sztandarowe szkół i instytucji oraz lokalna społeczność. Po powitaniu zgromadzonych i przedstawieniu programu uroczystości przez wójtów z Gminy Wyszki i z Gminy Brańsk, głos zabrała Pani Alfreda Trzeszczkowska, która zaprezentowała publikację swego autorstwa ,, Historia Olszewa pisana krzyżami’’. Po przemówieniach zaproszonych gości, odbyło się złożenie kwiatów i zapalenie zniczy pomniku przez poszczególne delegacje. Około godziny 15.00 odbył się Bieg Pamięci z Olszewa do Mierzwina. Udział w nim wzięli uczniowie ze szkół podstawowych i chętne osoby. Duże grono widzów zgromadził i przyciągnął piknik historyczny. Były pokazy polskiej kawalerii, wyszkolenia koni i jeźdźców, pokazy Wojsk Lądowych. Wystawione były także pawilony policji, wojska, stowarzyszeń i sympatyków historii. Duża uwaga widzów skupiona była także na różnych rodzajach nowoczesnego sprzętu wojskowego. Dla wszystkich przewidziana była wojskowa grochówka. Niewątpliwie jedną z większych atrakcji tej uroczystości była nocna rekonstrukcja Bitwy pod Olszewem. Grupy rekonstrukcyjne zarówno ze strony polskiej, jak i niemieckiej oraz ludność cywilna, zaprezentowały wysoki poziom profesjonalizmu. Uczestnicy tego zgromadzenia z uwagą słuchali słów narratora oraz z zaciekawieniem oglądali efekty pracy wielu ludzi. Szkołę Podstawową im. Jana Pawła II w Wyszkach reprezentował Pan Dyrektor Jacek Falkowski, nauczyciele, uczniowie oraz poczet sztandarowy.
Opiekunowie uczniów, pocztu sztandarowego, wystawy eksponatów z Regionalnej Izby Pamięci z SP im. JP II w Wyszkach i autorzy relacji:
p. Bożena Pierzchało i p. Anna Twarowska.
